UGUNDUZI: Panya wanaogundua ugonjwa wa TB.

PICHA:  Mmoja kati ya panya watafiti wa ugonjwa Kifua Kikuu wanaopatinaka kutoka chuo kikuu cha sua morogoro.

PICHA:  Mariam Juma kushoto na Pius Muhapuli kutoka chuo kikuu  cha SUA Morogoro ambao ni wakufunzi wanaowafunza panya na kufikia hatua ya kuweza kung'amua mtu mwenye kifua kikuu (TB) wakiwa na mmoja kati wanafunzi wao, wakati wa mkutano mkuu wa 30 wa mwaka wa TAASISI ZA WATAFITI WA MAGONJWA -NIMR, 

PICHA:  Wananchi wakipata maelezo kutoka kwa wakufunzi (waliovaa makoti meupe, pius mwenye suruali ya jeans na marium sketi nyeusi kwa mbele)wa panya/watafiti (wapo kwenye wavu) jinsi yanavyoweza kugundua ugonjwa.

PICHA:  Mashine hama kitaalam inaitwa CAGE/BAR ambayo inahusika kwa 100% kupima sampuli zaidi ya  100 kwa siku ambapo panya huwekwa ndani na kuanza kutafuta ugonjwa wa muhusika, hii ni moja tu duniani inapatikana Tanzania chuo kikuu cha SUA morogoro.

PICHA:  Pius Muhapuli akimruhusu mmoja wa panya wanagundua vimelea vya ugonjwa kifua kikuu (TB) kuanza kunusa kila hatua kwa jinsi alivyoelekezwa.

Leonard Mutani

TODAYSPRO.BLOGSPOT.COM

Wataalam wanaendelea kutafuta njia rasmi itakayoweza kuainisha chembechembe za zinazosababisha ugonjwa wa Kifua kikuu (TB) ikiwa ni pamoja na kuzuia kuenea kwa ugonjwa huo unaoathiri watu wengi duniani.

Microscope, DNA, Hain Assay nk ni mojawapo ya vifaa vya kisasa vilivyogunduliwa na wataalam wa ughaibuni kuweza kuchunguza na kupima ugonjwa huo wa kifua kikuu, katika upimaji kutumia vifaa hivyo bado imeonekana kila kifaa kikitegemea kingine katika kupata majibu sahihi kutoka kwenye upimaji.

Emmanuel Sichonne ni mtaalam kutoka NIMR tawi la Mbeya anasema; “toka nitumie vifaa vya kisasa nimekuwa nikitumia kimoja na kuamia kwenye kingine maana kila kimoja kinafanya kazi yake na kulingana na teknolojia kukua, ikiwa natumia Microscope basi baadaye naweza kutumia Genie expert kupata uhakika wa kipimo katika utafiti wa kifua kikuu”

Wakati teknolojia ya kisasa ikifanya kazi kuitegemea nyingine kupima na kutafiti ugonjwa, wataalam kutoka chuo kikuu cha SUA mkoani morogoro, walifanya utafiti kushirikisha wanyama na wadudu endapo wanaweza kusaidia kugundua aina ya vimelea vyenye ugonjwa wa kifua kikuu, ndipo walipogundua  panya wa polini (panya buku) wanao uwezo endapo wakipewa mafunzo na kushirikishwa.

Mariam Juma ni mkufunzi anayefanya utafiti katika kitengo cha Apopo kinachoshugulika na panya chuo kikuu cha SUA –Morogoro kwa upande wa utafiti w ugonjwa wa kifua kikuu (TB) anasema; “utafiti huu wa kutumia panya unafaida kubwa endapo utapewa nafasi katika vituo vya afya nchini maana panya hawa wana uwezo mkubwa kupima kwa haraka na muda mfupi kuweza kugundua ugonjwa kuliko mashine za kisasa mfano; wakati mashine inapima watu 20-25 kwa siku, panya hawa wanapima zaidi ya watu 100”  

Pia mkufunzi mwingine ndg Pius Wildbad Muhafuli anatanabaisha kwanza uvumilivu wa kutoa mafunzo kwa panya hao toka wanapokuwa wadogo mpaka kufikia miaka anayotakia kuanza kuchunguza ugonjwa kuwa ni kipindi ambacho kinataka uvumilivu wa hali ya juu kutokana na kufanya kazi na kiumbe kisicho na mrejesho kwa kile unachomfundisha.

Pamoja na mambo mengi yanayohusu panya hao anasema; “wakati majibu yanayotoka baada ya kupima TB kutoka kwenye cage/bar yanayopimwa na hawa panya kutopewa uhakika kwa yenyewe, kwa sasa chuo kikuu cha SUA kipo mbioni kutafiti matokeo yatakayokuwa ni ya moja kwa moja yasiyotegemea kifaa kingine mara baada ya kipimo cha panya hawa”

Aitha katika hatua nyingine ya kuonyesha utafiti huu umeanza kusikika, tayari nchi nyingine za afrika kama msumbiji walileta wanafunzi ambao tayari walihitimu na kurejea nchini kwao huku wakiondoka na ‘panya watafiti’ ikiwa ni lengo la kusambaza utaalam na utafiti.

Katika kuonyesha utafiti huu kuzaa matunda, chuo kikuu cha sua kupitia kitengo cha Apopo kinachohusika na panya kikishirikiana na wenzao wa msumbiji kilipata Tuzo/Award katika mji wa Dubai falme za kiarabu.

Mkufunzi Pius pamoja na Mariam wanatoa wito wautambue utafiti huu wa panya ambao duniani ni wa kwanza na umehasisiwa hapa Tanzania na watanzania pia anawasihi wananchi kujitokeza kwa wingi kupima ugonjwa wa Kifua kikuu ambao unaambukizwa kwa njia ya hewa na kwa haraka sana, kwenda kuchukuliwa sampuli ambazo wao uzichukua na kwenda kufanyia utafiti.